BÁO HIẾU CHA MẸ THEO LỜI PHẬT DẠY
BÁO HIẾU CHA MẸ THEO LỜI PHẬT DẠY – CON ĐƯỜNG CỦA TÌNH THƯƠNG VÀ GIÁC NGỘ
Trong cõi nhân sinh vô thường này, có hai đấng sinh thành mà dù trải qua bao kiếp luân hồi, ta cũng không thể trả hết công ơn: đó là cha và mẹ. Nếu ân nghĩa của cha mẹ như trời cao biển rộng, thì báo hiếu chính là con đường dẫn ta đến đạo làm người, đến chân thiện mỹ trong cuộc sống. Đức Phật đã từng dạy: “Hiếu là hạnh đứng đầu trong muôn hạnh”, và người tu hành muốn thành tựu đạo quả cũng không thể thiếu tâm hiếu kính.
Hôm nay, chúng ta cùng nhau suy ngẫm về lời Phật dạy trong việc báo hiếu cha mẹ, để hiểu sâu sắc hơn rằng: báo hiếu không chỉ là bổn phận, mà là một hạnh nguyện thiêng liêng, là con đường dẫn đến giác ngộ.
1. Đức Phật và tâm hiếu kính cha mẹ
Ngay trong cuộc đời của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, lòng hiếu thảo luôn được Ngài đặt lên hàng đầu. Sau khi giác ngộ, việc đầu tiên Ngài nghĩ đến không phải là danh vọng, mà là độ thoát cho cha mẹ.
Cha của Ngài – Vua Tịnh Phạn – sau khi nghe tin con mình đắc đạo, đã già yếu và ngày đêm trông mong được gặp lại con. Đức Phật đã trở về quê hương, đích thân thuyết pháp độ cha. Nhờ vậy, Vua Tịnh Phạn được khai mở trí tuệ và nhập diệt trong chánh pháp.
Với mẹ ruột – hoàng hậu Ma Da – người đã qua đời khi Đức Phật vừa chào đời, Ngài không quên công ơn sinh thành. Sau khi chứng đắc quả vị, Đức Phật đã lên cung trời Đao Lợi giảng pháp cho mẹ, giúp mẹ siêu sinh về cảnh giới an lành. Đó là minh chứng rõ ràng nhất cho lòng đại hiếu của một bậc giác ngộ.
2. Cha mẹ: hai vị Phật sống trong đời
Trong kinh Tăng Chi Bộ, Đức Phật dạy:
“Cha mẹ là những vị Phạm Thiên đầu tiên của con cái. Cha mẹ là những người đáng cúng dường, đáng tôn kính, đáng tri ân.”
Đức Phật không dùng lời lẽ cao xa mà dạy rằng, trong cuộc đời này, cha mẹ chính là hai vị Phật sống, là người cho ta thân mạng, là người che chở, nuôi nấng, dạy dỗ ta nên người. Không có cha mẹ, ta không có thân thể này để học đạo, không có cơ hội để tu tập hay tạo phước.
Công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. Nhưng lòng người thường dễ quên ơn, chạy theo lợi danh mà quên mất một điều thiêng liêng: báo hiếu không chờ đến ngày rằm tháng bảy mới làm, mà phải thực hiện trong từng hơi thở của đời sống.
3. Báo hiếu không phải chỉ là tiền bạc
Ngày nay, có nhiều người quan niệm rằng báo hiếu là lo cho cha mẹ đầy đủ vật chất, mua sắm nhà cửa, xe cộ, đưa cha mẹ đi du lịch. Những điều đó không sai, nhưng chỉ là phần rất nhỏ trong hiếu đạo. Lời Phật dạy nhấn mạnh rằng: báo hiếu là làm cho cha mẹ an vui cả thân và tâm.
Có người cho cha mẹ tiền bạc dư dả, nhưng lại mắng nhiếc, bỏ mặc cha mẹ sống cô đơn. Có người xây biệt thự cho mẹ ở, nhưng lại để mẹ khóc thầm vì con cái lạnh nhạt. Như thế chẳng phải là hiếu, mà là sự bất hiếu được bọc đường.
Báo hiếu thực sự là:
-
Quan tâm, lắng nghe cha mẹ khi họ còn sống.
-
Tận tay chăm sóc khi cha mẹ ốm đau, không giao phó cho người giúp việc.
-
Biết nhẫn nại, không cãi lời, không làm cha mẹ phiền lòng.
-
Đưa cha mẹ hướng đến đạo đức, khuyên cha mẹ làm lành tránh dữ.
4. Lời Phật dạy về những cách báo hiếu chân thật
Trong kinh Tăng Chi Bộ, Đức Phật dạy có 5 cách để báo hiếu cha mẹ chân thật:
-
Nuôi dưỡng cha mẹ khi già yếu.
Đừng để cha mẹ sống cô đơn hay bị bỏ rơi. Dù ta có bận rộn đến đâu, hãy nhớ: cha mẹ từng thức trắng vì ta, thì ta cũng nên lùi lại để đi cùng họ những bước cuối đời. -
Làm những việc khiến cha mẹ vui lòng.
Không phải điều gì cha mẹ nói cũng đúng, nhưng nếu không trái đạo lý, hãy làm để cha mẹ vui. Sự vui lòng của cha mẹ là một loại phước lành. -
Giữ gìn danh dự cho gia đình.
Người con hiếu không làm điều xấu hổ, không khiến cha mẹ bị mang tiếng, không làm tổn hại danh dự tổ tiên. -
Thừa kế sự nghiệp tốt lành của cha mẹ.
Nếu cha mẹ sống lương thiện, con phải tiếp nối lối sống đó. Đừng đi vào con đường tà ác, rượu chè, cờ bạc mà khiến cha mẹ buồn đau. -
Khuyến khích cha mẹ tu hành, biết làm phước, giữ giới.
Đây là mức báo hiếu cao nhất: giúp cha mẹ hướng về con đường giải thoát, biết sám hối lỗi lầm, tạo phước báo và tránh làm điều bất thiện.
5. Đại hiếu Mục Kiền Liên – Tấm gương sáng muôn đời
Trong Tăng đoàn đệ tử của Đức Phật, Tôn giả Mục Kiền Liên được xem là người có thần thông bậc nhất. Nhưng chính ông cũng từng đau khổ khi mẹ mình vì tạo nghiệp ác mà bị đọa vào địa ngục ngạ quỷ.
Mỗi lần nhìn thấy mẹ bị hành hạ, tôn giả khóc nghẹn. Ông dùng thần lực để đem cơm dâng mẹ, nhưng mẹ vì lòng tham mà dùng tay che lại, khiến cơm biến thành than hồng. Ông đau đớn trở về hỏi Phật. Đức Phật dạy:
“Một mình ông không thể cứu mẹ được, phải nhờ sức của đại chúng tăng cùng chú nguyện, mới có thể giải nghiệp nặng của bà.”
Từ đó, lễ Vu Lan ra đời – ngày để tưởng nhớ cha mẹ đã mất, cũng là ngày nhắc nhở người sống hãy biết tri ân và báo hiếu khi còn có thể. Chính từ bi và hiếu thảo đã khiến Mục Kiền Liên thành bậc thánh, là tấm gương ngàn đời soi sáng cho người con hiếu.
6. Báo hiếu trong đời sống hiện đại
Chúng ta đang sống trong thời đại đầy đủ tiện nghi, nhưng con người lại dễ xa cách nhau hơn bao giờ hết. Những đứa con đi xa, mải mê kiếm tiền, có khi cả năm không về thăm cha mẹ. Có người chỉ gọi về khi cần tiền, khi có việc… mà quên rằng cha mẹ đang già đi mỗi ngày.
Có những người khóc nức nở trong lễ tang cha mẹ, tổ chức rình rang, phát tiền từ thiện… nhưng khi cha mẹ còn sống, lại chưa từng một lần ngồi xuống hỏi: “Mẹ có khỏe không?”, “Cha có buồn không?”
Đừng để việc báo hiếu trở thành một lễ nghi giả dối, hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất:
-
Một bữa cơm ấm áp.
-
Một lời hỏi han chân thành.
-
Một cái nắm tay khi cha mẹ yếu dần.
7. Khi cha mẹ đã mất, còn có thể báo hiếu được không?
Câu trả lời là có.
Dù cha mẹ đã khuất, người con hiếu vẫn có thể báo hiếu bằng cách:
-
Làm nhiều việc thiện, hồi hướng công đức cho cha mẹ.
-
Cúng dường Tam bảo, in kinh sách, bố thí giúp người nghèo.
-
Tu tập, giữ giới, sống đúng đạo lý – để cha mẹ an lòng nơi cõi khác.
Nếu cha mẹ chưa siêu thoát, những hành động lành của con cái sẽ giúp họ giảm nghiệp. Nếu cha mẹ đã tái sinh vào cõi lành, thì vẫn được hưởng phần phước đức ấy.
Báo hiếu là con đường đi đến giác ngộ
Báo hiếu không chỉ là đạo lý làm người, mà còn là con đường tu tập sâu sắc. Người biết hiếu với cha mẹ, thì sẽ dễ khởi tâm từ bi với muôn loài. Người sống có hiếu, tâm hồn thường an lạc, vì không mang tội bất kính với gốc rễ của mình.
Đức Phật từng dạy:
“Nếu có người cõng cha mẹ đi khắp thế gian, chăm sóc suốt trăm năm, cũng chưa báo hết công ơn.”
Vì vậy, mỗi ngày được sống cùng cha mẹ là một ngày quý giá. Đừng đợi đến khi quá muộn mới nói hai tiếng “Con xin lỗi”, hay “Con yêu cha mẹ”.
Hãy sống như thể mỗi ngày là ngày Vu Lan, hãy thắp một nén hương hiếu hạnh trong lòng, để ánh sáng từ bi của Đức Phật dẫn lối cho tình thương lan tỏa.
Nam Mô Đại Hiếu Mục Kiền Liên Bồ Tát
🙏 Nguyện cho tất cả cha mẹ trên đời được sống an vui, mạnh khỏe.
🙏 Nguyện cho những ai còn cha mẹ biết yêu thương khi còn kịp.
🙏 Nguyện cho những người con đã mất cha mẹ luôn sống hiếu hạnh, hồi hướng phước lành về cõi ấy.
